اصول اخلاقی
فصلنامه مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار از قوانین کمیتۀ بینالمللی اخلاق نشر (Cope) پیروی میکند.
انتشار و تألیف:
• بیانیه ای باید در صفحه عنوان گنجانده شود که نشان دهنده هرگونه حمایت مالی نویسندگان باشد.
• نویسندگان مجاز به استفاده از متن کلمه به کلمه مقالات قبلی منتشر شده یا دست نوشته های ارسال شده در جای دیگر نیستند.
• نویسندگان باید فرمی را امضا کنند که نشان دهد مقاله یک اثر اورجینال است، قبلاً منتشر نشده است و به صورت چاپی یا الکترونیکی برای چاپ در جای دیگری در نظر گرفته نمی شود. یک تحقیق مشابه نباید در بیش از یک مجله منتشر شود.
مسئولیت های نویسنده:
• نویسندگان باید فعالانه در فرآیند بررسی داوران همتا شرکت کنند و پاسخ های مناسبی را به نظرات مطرح شده توسط داوران همتا ارائه دهند.
• همه نویسندگان باید سهم قابل توجهی در تحقیق داشته باشند و معیارهای تألیف را رعایت کنند.
• نویسندگان باید اعلام کنند که تمام داده های مقاله واقعی و معتبر هستند.
• تمامی نویسندگان موظف به ارائه رد یا اصلاح اشتباهات هستند.
• حق چاپ: اگر نسخه خطی حاوی هر تصویر یا متنی است که قبلاً منتشر شده است، مسئولیت دریافت مجوز از صاحبان حق چاپ به عهده نویسنده است. نویسنده موظف است مجوزهای اصلی کتبی را برای کلیه مطالب دارای حق چاپ استفاده شده در دست نوشته های خود دریافت و ارسال کند.
بررسی همتایان/مسئولیت های داوران:
• قضاوت ها باید عینی باشند.
• داوران نباید با توجه به تحقیق، نویسندگان و/یا سرمایهگذاران تحقیق تضاد منافع داشته باشند.
• داوران باید به آثار منتشر شده مرتبط که هنوز استناد نشده است اشاره کنند.
• با مقالات مرور شده باید محرمانه رفتار شود.
• داوران باید به ویراستاران مشاوره دهند، اما تصمیم نهایی در مورد یک مقاله توسط سردبیران اصلی گرفته می شود.
• داوران باید نظرات سازنده ای برای بهبود کیفیت مقاله ارائه دهند.
مسئولیت های هیئت تحریریه
• سردبیر مسئولیت و اختیار کامل در رد/پذیرش مقاله را دارد.
• ویراستاران نباید در رابطه با مقالاتی که رد/میپذیرند، تضاد منافع داشته باشند.
• هنگامی که اشتباهاتی در یک نسخه خطی یافت می شود، ویراستاران انتشار تصحیحات یا بازپس گیری ها را تبلیغ می کنند.
• ناشناس بودن داوران و محرمانه بودن شرکت کنندگان مورد مطالعه محفوظ است.
مسائل مربوط به اخلاق نشر:
• فصلنامه مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار از نمودار جریان COPE برای پس گرفتن مقاله منتشر شده استفاده می کند.
• تمامی بیماران و شرکت کنندگان در تحقیق باید به طور کامل از اهداف مطالعه و هرگونه عوارض جانبی احتمالی داروها و مداخله مطلع شوند. رضایت کتبی آگاهانه شرکت کنندگان یا قیم قانونی آنها برای انجام چنین مطالعاتی ضروری است. نشریه حق درخواست مدارک مرتبط را برای خود محفوظ می دارد.
• فصلنامه مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار نیازهای تجاری را از به خطر انداختن استانداردهای فکری و اخلاقی منع می کند.
• سردبیران همیشه مایل به انتشار اصلاحات و توضیحات هستند.
انواع تخلفات
• سرقت ادبی: استفاده از متون کلمه به کلمه از منابع دیگر بدون تایید ممنوع است. محتوای همه مقالات باید اثر اصلی نویسندگان باشد و نباید از مقالات دیگر سرقت علمی داشته باشد. اگرچه مجله در حال حاضر عضو کمیته اخلاق در انتشار (COPE) نیست و درخواست عضویت به COPE ارسال شده است، با هرگونه تخلف اخلاقی مطابق دستورالعمل ها و رویههای COPE برخورد می شود.
• جعل/ دستکاری داده ها: جعل عبارت است از حذف یا تغییر مواد، داده ها یا فرآیندهای تحقیق به طوری که نتایج تحقیق دیگر به طور دقیق منعکس نمی شود. ساختگی عمل اختراع داده ها یا نتایج و گزارش آنها در تحقیق است. هر دوی این رفتارهای نادرست تقلبی هستند و به طور جدی یکپارچگی تحقیق را تغییر می دهند. بنابراین، مقالات باید بر اساس داده های اصلی نوشته شوند و استفاده از داده های جعلی یا ساختگی اکیدا ممنوع است.
• دستکاری تصویر: فصلنامه مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار نویسندگان را تشویق می کند که تصاویر اصلی خود را ارسال کنند. تمامی تصاویر دیجیتالی در نسخه های خطی پذیرفته شده برای انتشار، از نظر دستکاری نامناسب بررسی می شوند. هیچ ویژگی خاصی در یک تصویر را نمی توان بهبود، مبهم، جابجا، حذف یا معرفی کرد. تنظیمات روشنایی، کنتراست یا تعادل رنگ تا زمانی قابل قبول هستند که روی کل تصویر اعمال شوند و هیچ اطلاعاتی را که در تصویر اصلی وجود دارد، از جمله پسزمینه، نادرست نشان ندهند. ویراستاران داده های اصلی را از نویسندگان درخواست خواهند کرد تا ارقام دستکاری شده را در موارد مشکوک به دستکاری نامناسب مقایسه کنند.
فصلنامه مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار از سامانه مشابهت یاب جهت بررسی درصد همانندی استفاده میکند؛ این سامانهها به بانکهای داده متعددی در سراسر دنیا متصل بوده و برای تائید اصیل و معتبر بودن مقالات ارائه شده، آنها را بارها از طرق مختلف با دسترسی به منابع حجیمی از دادههای همسان مورد بررسی قرار میدهند. برای مقالات فارسی از سامانه همانندجوی ایرانداک و برای مقالات انگلیسی از iThenticate استفاده میشود.
با توجه به پیشرفتهای سریع در حوزه فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی، بهویژه در زمینه نگارش متون علمی، ترجمه، تحلیل دادهها و بازبینی نگارشی، مجله علمی ما بر آن است که استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در فرآیند تهیه، داوری و انتشار مقالات را با شفافیت کامل و در چارچوب اصول اخلاق نشر علمی اعلام و مدیریت نماید.
این مجله در راستای پایبندی به اصول اخلاقی و حرفهای نشر، بهویژه دستورالعملهای انجمن جهانی سردبیران مجلات پزشکی (WAME)، استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند نگارش، داوری و ویرایش علمی را با رعایت شرایط زیر مجاز میداند:
-
استفاده شفاف و مسئولانه: نویسندگان موظفاند در صورت بهرهگیری از ابزارهای هوش مصنوعی (از جمله اما نه محدود به ChatGPT، Grammarly، DeepL و غیره) در تهیه هر بخش از مقاله (مقدمه، مرور ادبیات، نتایج، بحث، ترجمه، نگارش مجدد و...)، این موضوع را در بخش تقدیر و تشکر یا پاورقی صفحه اول بهصورت شفاف اعلام نمایند.
-
عدم انتساب هوش مصنوعی بهعنوان نویسنده: مطابق دستورالعمل WAME، هیچ ابزار یا سامانه هوش مصنوعیای نمیتواند بهعنوان نویسنده مقاله علمی در نظر گرفته شود؛ زیرا فاقد مسئولیتپذیری اخلاقی و قانونی است.
-
بررسی انتقادی و اعتبارسنجی انسانی: تمامی محتواهایی که با کمک هوش مصنوعی تولید میشوند باید توسط نویسندگان انسانی بازبینی، اصلاح و تأیید شوند. مسئولیت کامل در قبال صحت، اصالت، و انسجام مطالب نهایی با نویسندگان انسانی است.
-
استفاده در داوری علمی: داوران در صورت استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی برای تحلیل متون یا کمک در نوشتن بازخوردها، باید از ورود اطلاعات محرمانه مقالات به این ابزارها خودداری کرده و در صورت استفاده، محرمانگی دادهها را رعایت نمایند.
-
نقض احتمالی اصول اخلاقی: استفاده نابجا از هوش مصنوعی که منجر به تحریف دادهها، تولید اطلاعات نادرست، یا سرقت علمی شود، نقض آشکار اصول اخلاقی نشر تلقی شده و پیامدهای حقوقی و اخلاقی بههمراه خواهد داشت.
-
بازبینی مستمر سیاستها: با توجه به پویایی حوزه هوش مصنوعی، سیاستهای مجله در این خصوص بهصورت مستمر مورد بازنگری قرار گرفته و در صفحه رسمی مجله بهروزرسانی خواهد شد.
بدین ترتیب، مجله ما به رعایت دقیق و صادقانه اصول شفافیت در استفاده از هوش مصنوعی پایبند بوده و خود را متعهد به پیروی از بیانیه رسمی WAME با عنوان "Recommendations on Chatbots and Generative Artificial Intelligence in Relation to Scholarly Publications" میداند.
جهت مطالعه کامل این دستورالعمل میتوانید به پیوند زیر مراجعه فرمایید:
https://wame.org/page3.php?id=106