شناسایی مولفه‌ها و عوامل موثر بر یادگیری کارکنان شرکت بیمه دی بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی

چکیده

رویکرد یادگیری در سازمان­ها و یادگیری سازمانی به دلیل تغییرات در شایستگی­های مورد نیاز انجام کارها، باید از رویکرد سنتی خارج شود و دیگر در پیش گرفتن رویکرد استاد- شاگردی جواب­گوی این تغییرات نیست و سازمان­ها برای موفقیت در دنیای رقابتی باید کارکنان خود را به رویکرد یادگیری خودتعیین­کننده و هیوتاگوژی سوق دهند. مفهوم هیوتاگوژی در سال 2000 توسط هیس و کنیون به دنبال نیاز برای تصدیق یادگیری بعنوان یک فرآیند پویا و پیچیده، مفهوم سازی شد. هیوتاگوژی نقش عاملیت انسان در فرآیند یادگیری را توسعه و بسط می بخشد. این نظریه یادگیرندگان را به عنوان عامل اصلی در یادگیری خویش تلقی کرده و یادگیری را حاصل تجربه­های شخصی می­داند. در هیوتاگوژی فراگیران بطور مستقل مسئولیت یادگیری را بر عهده می­گیرند و آنچه را که یاد خواهند گرفت، چه زمانی یاد خواهند گرفت و چگونه آن را یاد خواهند گرفت، کنترل می­کنند. هدف کلی از انجام این پژوهش شناسایی مولفه­ها و عوامل موثر بر یادگیری کارکنان شرکت بیمه دی بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی است. رویکرد پژهش حاضر کیفی و در آن از دو روش فراترکیب و تحلیل مضمون مصاحبه­ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در بخش فراترکیب شامل پژوهش­ها و مطالعات انجام شده در بازه زمانی 1970 تا 2024 در حوزه هیوتاگوژی و یادگیری در محیط کار بود که پس از چند مرحله غربالگری تعداد 80 مقاله انتخاب شدند. مشارکت کنندگان در بخش مصاحبه نیز نخبگان و متخصصان حوزه هیوتاگوژی و یادگیری خودتعیین کننده بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند در دسترس انتخاب شدند و پس از اشباع نظری تعداد مشارکت کنندگان به 15نفر رسید. برای کنترل کیفیت روش فراترکیب از ابزار CASP استفاده شد و برای بررسی صحت و تأیید شاخص استحکام داده­های حاصل از مصاحبه از  از چهار معیار اعتبار، انتقال­پذیری، اطمینان­پذیری و تأییدپذیری استفاده شد. همچنین برای بررسی پایایی داده­های حاصل از مصاحبه از روش توافق درون­موضوعی استفاده شد که میزان آن 84% به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های فراترکیب از روش کدگذاری سه مرحله ای و به منظور تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته­های حاصل از فراترکیب و تحلیل مضمون مصاحبه­ها به منظور شناسایی مولفه های یادگیری کارکنان بیمه دی بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی نشان داد که  مولفه های شناسایی شده شامل 1. یادگیرنده محوری 2.خودتاملی 3. توسعه قابلیت4. فراشناخت 5. یادگیری دوحلقه­ای6. یادگیری غیرخطی و 7.یادگیرنده فعال بودند. همچنین یافته­های بدست آمده نشان دادند که  عوامل موثر بر یادگیری کارکنان بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی در 3 عامل کلی عوامل فردی، سازمانی و محیطی  دسته­بندی می­شوند که هر کدام از عوامل از مولفه­هایی بدین شرح تشکیل شده­اند: 1. عوامل فردی(انگیزه/تمایل به یادگیری، درگیری شغلی، تعهد فرد به سازمان و رضایت از کار) 2. عوامل سازمانی(ماهیت شغل، حمایت سازمان/مدیر، فرهنگ سازمانی، انتظارات شغلی، بازخورد سازمان/مدیر و زیرساخت فناوری) 3. عوامل محیطی( فرهنگی-اجتماعی). با توجه به این که مولفه­های شناسایی شده مستخرج از مبانی نظری و تجربی پژوهش و همچنین مصاحبه با متخصصان و نخبگان هستند، می­توانند بعنوان مرجعی مناسب در دیگر شرکت­های بیمه برای تعیین وضعیت مشارکت کارکنان در فعالیت­های یادگیری خودتعیین کننده یا هیوتاگوژی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین شرکت­های بیمه می­توانند با آگاهی از عوامل موثر بر یادگیری کارکنان مبتنی بر رویکرد هیوتاگوژی در این پژوهش، آن­ها را با شرکت­های خود تطبیق دهند و زمینه لازم برای مشارکت بیشتر کارکنانشان در یادگیری خودتعیین­گر را فراهم سازند.